Η πτηνοτροφία στην Πεντάπολη

Συζήτηση με το Γιώργο Κατσούλη

Παραμονή 15 Αυγούστου επισκέφτηκα στο σπίτι του τον 91χρονο Γιώργο Κατσούλη, υπερδραστήριο να τυλίγει μια σούβλα κοκορέτσι. Ο κυρ Γιώργος υπήρξε από τους πρωτοπόρους της πτηνοτροφίας και διατέλεσε πρόεδρος του συνεταιρισμού πωλήσεως πτηνοτροφικών προϊόντων Δωρίδος. Η αυξημένη ζήτηση για χωριάτικα αυγά απ’ τα διερχόμενα φορτηγά ήταν το κίνητρο για την ανάπτυξη της πτηνοτροφίας. Το καλύτερο εισόδημα προσέλκυσε τους νέους οικογενειάρχες που αναζητούσαν επαγγελματική διέξοδο.  Απέφυγαν έτσι το ρεύμα της εποχής για θυρωροί και οικοδόμοι στην Αθήνα.

Πως ιδρύθηκε ο συνεταιρισμός; Ποιοι ήταν οι πρώτοι που ασχολήθηκαν με την πτηνοτροφία στην Πεντάπολη;

Για να φτιαχτεί ο συνεταιρισμός ήθελε εφτά μέλη. Ο Παπανικολάου Κώστας, ο Γιώτας Παναγιώτης, ο Ρελόαννος και ο Κωτνοκώστας και εγώ στην αρχή δηλώνοντας τις σπιτικές μας κότες φτιάξαμε συνεταιρισμό με σκοπό τη συγκέντρωση και πώληση χωριάτικων αυγών.  Ο πρώτος που έφερε πουλάκια ήμουν εγώ. Με τον Τσαμπά Θανάση, αδερφό της μάνας μου, πήγαμε σε πτηνοτροφείο στην Αθήνα κι πήρα 22 νεοσσούς. Τα ‘φερα στο σπίτι και τα έβαλα δίπλα στο τζάκι. Τα τάιζα τραχανά στην αρχή  και σιγά-σιγά τα ‘φτιαξα κότες. Μετά άνοιξα το μύλο στο Παραδείσι και τα πέρασα δώθε. Μπήκε μια βραδιά η αλεπού μέσα, και τα κατασπάραξε όλα, ένα μόνο γλίτωσε που ήταν πάνω στο γερανό απ΄ σήκωνα τις πέτρες.

Ποιες ήταν οι δυσκολίες; Ποια ήταν τα εμπόδια στο νέο εγχείρημα;

Παλεύαμε με τα θηρία, βάρος πολύ, όποιος είχε 2000 κότες ήθελε να μεταφέρει κάθε μέρα 250 κιλά φύραμα να δώσει στις κότες. Σηκωνόμασταν τρεις το βράδυ να ανάψουμε τις λουξ. Το καλό φως δια μέσω του ματιού και του εγκεφάλου διεγείρει την κότα να γεννήσει 2-3 ώρες νωρίτερα, έτσι στο μήνα αυξάνεις την παραγωγή σου. Με τον καιρό, έφτιαξα ένα μικρό εργοστάσιο είχα λανάρα,  σπαστήρα, χαρμανιέρα και δυναμό. Ένα μονάχα, δεν είχαμε όμως φόβο ότι θα μας μείνουν τα αυγά. Αν και κάνα μήνα μετά το Πάσχα δυσκολευόμασταν πολύ, γένναγαν οι χωριάτικες. Είχαμε και πόλεμο, το υπουργείο Γεωργίας δεν είχε τι να κάνει τα εγχώρια προϊόντα και  το υπουργείο Εμπορίου  έκανε εισαγωγές μεγάλη βδομάδα, 6 εκατομμύρια αβγά από Βουλγαρία και Ισραήλ! Μας τσάκαγε κατ’ και θέλαμε ενάμισι μήνα  να επανέλθουμε.

Με την  κρεατοπαραγωγή γιατί δεν ασχοληθήκατε;

Δεν το ξεκινήσαμε από την αρχή, η ευκολότερη επιχείρηση στο κόσμο είναι κρεατοπαραγωγή στα κοτόπουλα. Σε 65 μέρες καθάρισες κέρδισες ή ζημιώθηκες. Ενώ με τα αυγά πρέπει να τραβιέσαι 2 χρόνια για να δεις τι έκανες.

Τι θυμάστε έντονα από την προσωπική σας ενασχόληση με την πτηνοτροφία;

Μαζί με το Ρέλλο Γιώργο έχουμε πάει στο εξωτερικό για τις κότες. Το 1965 το κράτος μας έστειλε 3 μήνες για μετεκπαίδευση στην κτηνοτροφία σε ινστιτούτο στο Ισραήλ.  Ήρθε ο γεωπόνος επόπτης …ρε παιδιά κάποιον να στείλουμε από ‘δω, είμαστε ακόμα στις αρχές πρέπει  να προοδεύσουμε, κάποιος να πάει, πρόεδρε πρέπει να πας. Ρε παιδιά που να πάω έχω τις κότες μου. Θα τις βολέψουμε εμείς. Και τη γυναίκα μου. Και τη γυναίκα σου ότι θέλει…(γέλια). Μας πήγαν στη Χάιφα. Εκεί μας ‘καναν μάθημα με διερμηνέα. Δεν πετούσαν τίποτα, κόκαλα νύχια δέρμα τα πέρναγαν σε ένα τριβείο και ‘ριχναν πρωτεΐνες, θερμίδες και πίτουρα και τα πουλούσαν για οστεάλευρα. Πολύ εκμεταλλευτικό κράτος. Για παράδειγμα ένας κόκορας γονιμοποιεί μέχρι δέκα κότες. Ε, αυτοί  με ένα γονιμοποιούσαν εξήντα.

Πως λειτουργούσε ο συνεταιρισμός;  Πως γινόταν η διακίνηση των αυγών;

Είχαμε και 2 υπαλλήλους, έναν οδηγό και έναν αποθηκάριο, το Σταθοκώστα. Έξυπνο και απόφοιτο σχολαρχείου. Ο συνεταιρισμός αγόρασε και ιδιόκτητο φορτηγό Mercedes με ωφέλιμο φορτίο 4tn. Φορτώναμε 60 με 70 χιλιάδες αυγά. Τα δρομολόγια ήταν εβδομαδιαίος δυο για  Άμφισσα-Χρυσό-Δελφούς-Λειβαδιά-Αθήνα και ένα για Πάτρα-Αγρίνιο-Μεσολόγγι. Το φορτηγό γυρνούσε φορτωμένο με φυράματα. Στο χωριό έρχονταν έμποροι κι έπαιρναν 10 με 20 χιλιάδες αυγά από το Αγρίνιο , τα Τρίκαλα  και αλλού.

Επωφελήθηκε η Πεντάπολη από την πτηνοτροφία;

Πως δεν επωφελήθηκε; Άμα κυκλοφοράει το χρήμα, ο πτηνοτρόφος θα πάει στο μανάβη, στο μαραγκό, στο χτίστη. Δε τα πρόλαβες εσύ, κυκλοφορούσαν τροχονόμοι στο πανηγύρι της Αγιά Σοφίας,  για να ρυθμίζουν την κυκλοφορία. Ο Μητσάκιας, ο Γιώτας, ο Λαγονίκος, ο Γιατράκος και ο Γεωργούλας. Πέντε μαγαζιά και τα πέντε κλαρίνα. Η πτηνοτροφία έφερε οικονομική ανάταση στην περιοχή. Κοτέτσια, αποθήκες σιτηρών, παρασκευαστήρια φυραμάτων και ηλεκτροδότηση.

Τι έγινε τελικά και έσβησε η πτηνοτροφεία; Η λίμνη ήταν ο μόνος λόγος;

Πήγαμε καλά αλλά τα μεγάλα τα κοτέτσια βρέθηκαν στον πάτο της λίμνης. Του Γιώτα τα πολλά, του Αλαφογιάννη, του Ρελόαννου, τα δικά μου ,καλά τα δικά μου γλίτωσαν ήμουν πάνω από το δρόμο. Τα αυγά ήταν λίγα όσων απέμειναν και ο συνεταιρισμός δε μπορούσε να καλύψει τα έξοδά του. Αφού διαλύθηκε ο συνεταιρισμός τα παρατήσαμε όλοι. Απ’ την άλλη υπήρχαν ήδη δυσκολίες στην πώληση των αυγών. Όλες οι δουλειές κάποια στιγμή πληθωρίζουν, έτσι και η πτηνοτροφία. Δεν ζημιωθήκαμε όμως, πήγαμε στην Αθήνα για καλύτερα.
Οι αποζημιώσεις αποτέλεσαν εφαλτήριο και ευκαιρία για τους πτηνοτρόφους να φύγουν με καλές προϋποθέσεις για την Αθήνα. Η ενασχόληση με την πτηνοτροφία αποτέλεσε παράγοντα ανάπτυξης για την περιοχή, όμως δεν κατέστει δυνατή η διατήρησή της. Ήταν μια κουραστική δουλειά, όπως όλες οι γεωργικές, που απαιτούσε καθημερινή παρουσία και δεν έδινε πια το επιθυμητό εισόδημα. Το αποτέλεσμα ήταν να ερημώσει το χωριό από νέους και επιχειρήσεις. Παρόλα αυτά η πτηνοτροφία αποτέλεσε σκαλοπάτι ευημερίας για τις 40 οικογένειες που ασχολήθηκαν με αυτήν.